quia
111furor contrahi matrimonium non sinit, quia consensu opus est — /fyiirar kantreyhay m tram6wn(i)yam non sinat, kwaya kansenshuw owpas est/ Insanity prevents marriage from being contracted, because consent is needed. 1 Bl.Comm. 439 …
112indictment de felony est contra pacem domini regis, coronam et dignitatem suam, in genere et non in individuo; quia in Anglia non est interregnum — /indaytmant diy felaniy est kontra peysam domanay riyjas, karownam et dignateytam s(y)uwam, in jeneriy et non in indavidyuwow, kwaya in abrjgliya non est intaregnam/ Indictment for felony is against the peace of our lord the king, his crown and… …
113in rebus manifestis, errat qui auctoritates legum allegat; quia perspicua vera non sunt probanda — /in riybas msnafestas, ehrat kway oktorateytiyz liygam aelagat; kwaya parspikyuwa vira non sant prabsnda/ In clear cases, he mistakes who cites legal authorities; for obvious truths are not to be proved. Applied to cases too plain to require the… …
114lex non praecipit inutilia, quia inutilis labor stultus — /leks non presapat inyuwtil(i)ya, kwaya inyuwtalas leybar staltas/ The law commands not useless things, because useless labor is foolish …
115minor qui infra aetatem 12 annorum fuerit uteagari non potest, nee extra legem poni, quia ante talem aetatem, non est sub lege aliqua, nee in decenna — /maynar kway infra ateytam d(y)uwodasam anoram fyuwarat atlageray non powtast, nek ekstra liyjam pownay, kwaya aentiy teylam ateytam, non est sab liyjiy ablakwa nek in dasena/ A minor who is under twelve years of age cannot be outlawed, nor… …
116non solum quid licet, sed quid est conveniens, est considerandum; quia nihil quod est inconveniens est licitum — /non sowlam kwid laysat sed kwid est kanviyn(i)yanz, est kansidaraendam, kwaya nay(h)al kwod est inkanviyn(i)yanz,est lisatam/ Not only what is lawful, but what is proper or convenient, is to be considered; because nothing that is inconvenient is …
117novum judicium non dat novum jus, sed declarat antiquum; quia judicium est juris dictum et per judicium jus est noviter revelatum quod diu fuit velatum — /nowvam juwdish(iy)am non daet nowvam jas, sed daklerat aentaykwam; kway juwdish(iy)am est jtiras diktam et par juwdish(iy)am jas est nowvatar revaleytam kwod dayuw f(y)uwat valeytam/ A new adjudication does not make a new law, but declares the… …
118ad recte docendum oportet, primum inquirere nomina, quia rerum cognitio a nominibus rerum dependet — /aed rektey dowsendam owportat, praymam inkwayrariy nomana, kwaya riram kognishiyow ey naminabas riram dapendat/ In order rightly to comprehend a thing, inquire first into the names, for a right knowledge of things depends upon their names …
119aequitas est correctio quaedam legi adhlbita, quia ab ea abest aliquid propter generalem sine exceptione comprehensionem — /iykwataes est kareksh(iy)ow kwiydam liyjay aed(h)ibata, kwaya asb iya asbest aelakwad proptar jenareylam sayniy eksepshiyowniy komprahenshiyownam/ Equity is a certain correction applied to law, because on account of its general comprehensiveness …
120aliquis non debet esse judex in propria causa, quia non potest esse judex et pars — /slakwas non debat esiy juwdeks in prowpriya koza, kwaya non powtast esiy juwdeks et parz/ A person ought not to be judge in his own cause, because he cannot act as judge and party …